Manhattan’lı bir muhasebeci olan Shelley Martin, rutin bir kolonoskopiden sonra karın ağrısı ve ishal ile karakterize kronik bir inflamatuar hastalık olan Crohn hastalığı olduğunu öğrendiğinde 60’lı yaşlarının ortalarındaydı. Arkadaşları teşhisini öğrendiğinde, bazıları “Bu nasıl olabilir? Crohn çocuklukta başlar,” diye tepki göstermiş.
Aslında, tipik olarak ince bağırsağın kolonla birleştiği alanı etkileyen bu genellikle zayıflatıcı hastalık her yaşta ortaya çıkabilir. Boston’daki Beth Israel Deaconess Tıp Merkezi’nden gastroenterolog Dr. Joseph D. Feuerstein, “Uygun genetikle doğduysanız, 80’li veya 90’lı yaşlardaki insanlarda olduğu gibi ilk kez küçük çocuklarda da görünebilir,” dedi. “Dünya çapında görülme sıklığı ve yaygınlığı artıyor,” dedi ve gastroenterologlar hâlâ neden farklı insanlarda ortaya çıktığını anlamaya çalışıyorlar.
Crohn hastalığı ilk olarak 1932’de Dr. Burrill B. Crohn ve meslektaşları tarafından tanımlanmıştır ve spesifik bir nedeni olmayan iki kronik inflamatuar bağırsak hastalığından (ülseratif kolit diğeridir) biridir. İki hastalık, Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık üç milyon insanı etkiliyorlar. Yetişkinlerde Crohn hastalığı, ortalama olarak 30 yaşında başlar, en yüksek insidans 20 ila 30 yaş arasında ve ikinci bir zirve 50 yaş civarındadır. Hastalık ailelerde görülme eğilimindedir, ancak genetik risk büyük değildir. Dört hastadan 10’da 1’inde, etkilenen yakın bir aile üyesi vardır ve tek yumurta ikizlerinin sadece yarısı bunu alır.
Geçmiş yıllarda, Crohn’un öncelikle Aşkenazi Yahudi kökenli insanları etkilediği düşünülüyordu, ancak “şimdi her yerde görüyoruz – Asya’da, Latin Amerika’da, tüm dünyada,” diyor Dr. Feuerstein.
Uzmanlar, yükselişinin bir şekilde sanayileşme ve et ve işlenmiş gıdalar açısından zengin Batı tarzı bir diyetle bağlantılı olduğunu düşünüyor. Bazıları, bağışıklık sisteminin bulaşıcı organizmalar yerine vücudun sağlıklı dokularına saldırmasına neden olabilecek, aşırı hijyenik bir ortamda yaşamakla bir bağlantısı olduğunu öne sürüyor.
Pennsylvania Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden gastroenterolog Dr. Gary R. Lichtenstein, bağırsakların hastalığın en belirgin hedefi olmasına rağmen, “gözleri, eklemleri, karaciğeri ve cildi de tutabilir” diyor. “Bu belirgin bir bozukluk değil – 200’den fazla genin Crohn’s ile ilişkili olduğu tespit edildi. Çevre ve genetik arasındaki karmaşık bir etkileşimden kaynaklanır” ve bir bireyin bulaşıcı ajanlardan ilaçlara kadar değişen maruziyetlere verdiği yanıtla başlatılabilir.
İki köklü kışkırtıcı, ibuprofen ve naproksen gibi nonsteroid antiinflamatuar ilaçların (NSAID’ler) sık kullanımı ve sigara içimidir. Dr. Lichtenstein, her ikisinin de hastalığın başlangıcını tetikleyebileceğini veya halihâzırda hasta olanlarda alevlenmelere neden olabileceğini söyledi. Aslında, sigara içmenin sadece Crohn hastalığına yakalanma riskini arttırmakla kalmayıp, aynı zamanda hastalığın daha şiddetli seyrine de yol açabileceğini söyledi.
Rutin kolon muayenesine kadar hiçbir şeyin yanlış olduğuna dair hiçbir fikri olmayan Bayan Martin’in aksine, Crohn hastalarının çoğu, tam nedeni anlaşılamadan önce aylar hatta yıllar boyunca açıklanamayan semptomlara sahiptir. Teşhisin ardından, “hafif ama rahatsız edici ishal” geliştirdiğini söyler, ancak Crohn hastalığı ile ilişkili potansiyel semptom kompleksi göz önüne alındığında kendini nispeten şanslı gördüğünü söyledi.
Kanlı olabilen karın ağrısı ve ishale ek olarak, olası belirti ve semptomlar arasında açıklanamayan kilo kaybı, anemi, ateş, yorgunluk, mide bulantısı ve kusma, iştahsızlık, göz ve eklem ağrısı ve ciltte hassasiyet, kırmızı şişlikler bulunur. Crohn, çocuklarda hastalık büyüme geriliğine neden olabilir.
Dr. Feuerstein, sindirim sistemindeki iltihabı bastırmak için hızlı tanı ve uygun tedavinin son derece önemli olduğunu çünkü bir gecikmenin skar dokusuna ve ilaçla geri döndürülemeyen darlıklara neden olabileceğini söyledi. Bir başka olası ciddi komplikasyon ise fistül gelişimidir – kolon ve mesane gibi farklı organlar arasında cerrahi onarım gerektiren anormal bir bağlantı ve bu da daha fazla bağırsak hasarına neden olabilir.
Anlaşılır bir şekilde, önemli stres, kaygı ve depresyon hastalığa eşlik edebilir ve hatta semptomların kötüleşmesine neden olabilir. Geçen yaz, Bayan Martin’in hastalığı , göğüs kanserini uzak tutmak için bir ilaçla tedavi edildikten sonra aniden kontrolden çıktığında, şiddetli ishal onu Manhattan’daki dairesindeki banyoya bağlı tuttu. Lichtenstein, Bayan Martin’in kontrol noktası inhibitörleri olarak adlandırılan ilaç sınıfının, kanserin tekrarını önlemeye çalışmak ile bağırsak hastalıklarını bastırmak arasında seçim yapmak zorunda kalabilecek Crohn hastaları için özellikle zorlayıcı olduğunu söyledi, çünkü kanser ilaçları bazen iltihaplanmaya neden olabilir. kolon.
Crohn teşhisi konduğunda şiddetli inflamasyon ve zayıflatıcı semptomlar mevcutsa, hastalar duruma özel ilaçlara yerleştirilmeden önce hastalığı kontrol altına almak için genellikle steroidlerle tedavi edilir. “Steroidler,” dedi Dr. Feuerstein, “iltihaplanma sürecini durdurmak için bir yara bandıdır, ancak o zaman hastalığı bastırmak ve vücudun iyileşmesine izin vermek için bir şeyler yapmalıyız.”
American College of Gastroenterology tarafından geliştirilen Crohn hastalığı için en son yönetim kılavuzlarının baş yazarı Dr. Lichtenstein, bazen ilaca başlamadan önce, hastalara bağırsağı dinlendirmek ve iyileşme şansı vermek için geçici olarak sınırlı bir sıvı diyete yerleştirilir .
Semptomları kontrol altında tutmak genellikle deneme yanılma gerektirse de, artık Crohn’ları tedavi etmek için birden fazla ilaç seçeneği vardır. Örneğin, Bayan Martin’in beş yıl önce teşhisini takiben, başvurduğu uzman ona art arda denenmesi gereken dört olası oral ilaç olduğunu söyledi. Her biri birkaç ay çalıştı, ancak dördüncü ilaç artık semptomlarını hafifletmedikten sonra, kendisine “hemen bir mucize gibi çalıştığını” söylediği Entyvio adlı bir ilaç infüzyonu verildi.
Vedolizumabın ticari adı olan Entyvio, biyolojik olarak bilinen, canlı hücrelerden yapılan ve tipik olarak infüzyon veya enjeksiyonla verilen bir ilaçtır, şu anda Crohn’lar için mevcut olan bu tür birkaç ilaçtan biridir. İltihaba karşı koymak için özellikle bağırsağa etki eder ve kolonu hala iltihaplı olduğundan, Bayan Martin’in dört haftada bir ilaçla tedavi edilmesi gerekir. Bu çalışmayı durdurursa, diğerlerinden birini deneyebilir.
Ancak Bayan Martin, Crohn’un tedavi edilemez olduğunu ve çoğu hastanın süresiz olarak ilaç kullanması gerektiğini biliyor. Bu, başka bir engel oluşturabilir. Biyolojikler çok maliyetlidir, yılda ortalama 100.000 doların üzerindedir ve genellikle sigorta kapsamında olmalarına rağmen, dik bir ek ödeme vardır. Dr. Feuerstein, terapiyi karşılayabilmek için birçok hastanın ilaç şirketleri tarafından yönetilen ortak ödemeli yardım programlarına bağımlı olduğunu söyledi.
Ancak, Bayan Martin’in kısa süre önce öğrendiği gibi, infüzyonu bir hastanede alırsa veya doktoru ilacı vermek üzere evine bir hemşirenin gelmesini ayarlayabilirse Medicare masrafları karşılayacaktır.
Jane Brody, 1976’dan beri bu görevde olan Kişisel Sağlık köşe yazarıdır. En çok satanlar “Jane Brody’nin Beslenme Kitabı” ve “Jane Brody’nin İyi Yemek Kitabı” da dahil olmak üzere bir düzineden fazla kitap yazmıştır.
Çeviri: crohntedavisi.com çeviri ekibi.