İçindekiler
Bağışıklık sistemi vücudunuzun savunma sistemidir. Sizi hastalık ve enfeksiyonlardan korumaya yardımcı olur. Bağışıklık sistemi genellikle istilacı bakterilere, virüslere ve kanser hücrelerine saldırır. Otoimmün bir hastalıkta, bağışıklık sisteminiz kendi vücudunuza saldırır.
- Birçok farklı otoimmün hastalık vardır
- Otoimmün hastalıkların belirtileri, hangi hastalığa sahip olduğunuza ve vücudunuzun hangi bölümünün etkilendiğine bağlı olarak farklılık gösterir
- Doktorlar otoimmün bir hastalığı kontrol etmek için kan testleri yapar
- Doktorlar otoimmün hastalıkları bağışıklık sistemini yavaşlatan ilaçlarla tedavi ediyor
- Otoimmün hastalıklar vücudunuzun neredeyse tüm bölümlerine saldırabilir:
- Kan hücreleri (otoimmün hemolitik anemi)
- Kan damarları (vaskülit)
- Eklemler (romatoid artrit)
- Cilt (lupus, büllöz pemfigoid veya pemfigoid vulgaris)
- Akciğerler ve böbrekler (Goodpasture sendromu veya lupus)
- Beyin ve omurilik (multipl skleroz)
- Tiroid (Graves hastalığı veya Hashimoto tiroiditi)
- Pankreas (tip 1 diyabet)
Bağışıklık Sistemimiz Nasıl Çalışır?
Bağışıklık sisteminiz sağlıklı dokularınıza saldırır. Şöyle çalışır:
Bağışıklık sisteminiz genellikle tehlikeli veya sağlıksız maddelere (bakteri veya virüsler gibi) saldırarak vücudunuzu hastalıklardan korur
Otoimmün hastalıklarda, bağışıklık sisteminiz vücudunuzun sağlıklı kısımlarını saldırgan bir maddeyle karıştırır
Bağışıklık sisteminiz daha sonra sağlıklı hücrelerinize veya dokularınıza sanki sizi hasta edecek bir şeymiş gibi saldırır
Bu durum otoimmün hastalık belirtilerine neden olur
Otoimmün Bozukluklar
Bazı insanların otoimmün bir hastalığa sahip olma olasılığı daha yüksektir çünkü bu hastalık ailelerinde vardır.
Kadınların otoimmün bir hastalığa sahip olma olasılığı erkeklere göre daha yüksektir.
Belirtiler, hangi hastalığa sahip olduğunuza ve vücudunuzun hangi bölümünün etkilendiğine bağlı olarak farklılık gösterir. Ancak genel olarak otoimmün hastalıklar şişme ve doku hasarına neden olur. Bu belirtilerden bir veya daha fazlasına sahip olabilirsiniz:
Ağrılı eklemler
Şişmiş, kırmızı eklemler
Kaşıntı
Diğer otoimmün hastalıklar nefes almada zorluk, sarılık (sarı cilt ve gözler), halsizlik ve kafa karışıklığına neden olabilir. Böbrek yetmezliği gelişebilir.
Bazen bir otoimmün hastalık ölüme neden olabilir.
Vücudun bağışıklık sistemindeki kan hücreleri zararlı maddelere karşı korunmaya yardımcı olur. Örnekler arasında bakteriler, virüsler, toksinler, kanser hücreleri ve vücut dışından gelen kan ve doku yer alır. Bu maddeler antijenler içerir. Bağışıklık sistemi bu antijenlere karşı antikorlar üreterek bu zararlı maddeleri yok etmesini sağlar.
Otoimmün bir rahatsızlığınız olduğunda, bağışıklık sisteminiz sağlıklı doku ile potansiyel olarak zararlı antijenler arasında ayrım yapamaz. Sonuç olarak, vücut normal dokuları tahrip eden bir reaksiyon başlatır.
Otoimmün bozuklukların kesin nedeni bilinmemektedir. Bir teori, bazı mikroorganizmaların (bakteri veya virüsler gibi) veya ilaçların bağışıklık sistemini karıştıran değişiklikleri tetikleyebileceğidir. Bu durum, kendilerini otoimmün bozukluklara daha yatkın hale getiren genlere sahip kişilerde daha sık meydana gelebilir.
Otoimmün hastalıklar nelerdir?
Bağışıklık sisteminiz vücudunuzu bakterilerden, parazitlerden, virüslerden ve kanser hücrelerinden korumaya yönelik organ ve hücrelerden oluşur. Otoimmün bir hastalık, bağışıklık sisteminin vücudunuzu korumak yerine yanlışlıkla ona saldırmasının sonucudur. Bağışıklık sisteminizin bunu neden yaptığı belli değildir.
Bilinen 100’den fazla otoimmün hastalık vardır. Yaygın olanlar arasında lupus, romatoid artrit, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit sayılabilir.
Otoimmün hastalıklar birçok doku türünü ve vücudunuzdaki neredeyse tüm organları etkileyebilir. Ağrı, yorgunluk (halsizlik), döküntüler, mide bulantısı, baş ağrısı, baş dönmesi ve daha fazlası dahil olmak üzere çeşitli semptomlara neden olabilirler. Spesifik semptomlar tam olarak hastalığa bağlıdır.
Otoimmün hastalıkların listesi nedir?
Bazı yaygın otoimmün hastalıklar şunlardır:
Eklem ve kas hastalıkları:
Psoriatik artrit.
Romatoid artrit (RA).
Sjögren sendromu.
Sistemik lupus eritematozus (Lupus, SLE).
Sindirim sistemi hastalıkları:
Crohn hastalığı.
Çölyak hastalığı.
Ülseratif kolit.
Endokrin sistem hastalıkları:
Graves hastalığı.
Hashimoto tiroiditi.
Addison hastalığı.
Deri hastalıkları:
Dermatomiyozit.
Sedef hastalığı.
Sinir sistemi hastalıkları:
Kronik inflamatuvar demiyelinizan polinöropati (CIDP).
Guillain-Barre sendromu.
Multipl skleroz (MS).
Diğer hastalıklar:
Myastenia gravis.
Otoimmün vaskülit.
Tip 1 diyabet.
Pernisiyöz anemi.
Vaskülit.
Otoimmün hastalıklara ne sebep olur?
Otoimmün hastalıkların kesin nedeni bilinmemektedir. Bununla birlikte, otoimmün bir hastalığa yakalanma şansınızı artırabilecek risk faktörleri vardır. Risk faktörleri şunları içerir:
- Bazı ilaçlar. Tansiyon ilaçları, statinler ve antibiyotiklerin yan etkileri hakkında sağlık uzmanınızla konuşun.
- Otoimmün hastalıkları olan akrabalarınızın olması. Bazı hastalıklar genetiktir – aileden geçerler.
- Sigara içmek.
- Halihazırda bir otoimmün hastalığınız varsa. Başka bir hastalığa yakalanma riskiniz daha yüksektir.
- Toksinlere maruz kalma.
- Kadın olmak – otoimmün hastalığı olan kişilerin %78’i kadındır.
- Obezite.
- Enfeksiyonlar.
Otoimmün hastalık belirtileri nelerdir?
Hastalık türüne göre kategorize edilen semptomlar şunlardır:
Eklem ve kas hastalıkları:
- Kas ağrıları ve sancıları.
- Eklem ağrısı, sertlik ve şişlik.
- Kas zayıflığı.
- İltihaplanma.
Sindirim sistemi hastalıkları:
- Şişkinlik.
- Kabızlık.
- Karın ağrısı.
- Asit reflüsü.
- Mide bulantısı.
- Gıda hassasiyetleri.
- Dışkıda (kaka) kan veya mukus.
Cilt hastalıkları:
- Döküntüler.
- Kaşıntı.
- Kuru gözler.
- Ağız kuruluğu.
- İltihaplanma.
- Saç dökülmesi.
- Kuru cilt.
Sinir sistemi hastalıkları:
- Baş dönmesi.
- Baş ağrısı.
- Anksiyete ve depresyon.
- Kafa karışıklığı ve düşünme zorluğu.
- Bulanık görme.
- Uykusuzluk.
- Hafıza sorunları.
- Migren.
- Baş dönmesi.
- Uyuşma ve karıncalanma.
Diğer hastalıklar:
- Yorgunluk.
- Ağrı.
- Ateş.
- Göğüs ağrısı.
- Şişmiş bezler.
- Kilo alımı veya kaybı.
- Hızlı veya düzensiz kalp atışı.
- Nefes darlığı.
- Sıcaklık hassasiyeti.
Otoimmün hastalıklar nasıl teşhis edilir?
Otoimmün bir hastalığın teşhisi genellikle sağlık hizmeti sağlayıcılarının diğer hastalıkları teşhis etmesinden daha uzun sürer. Bunun nedeni, birçok otoimmün hastalığın birbirleriyle ve diğer hastalıklarla benzer semptomlara sahip olmasıdır. Randevunuza aşağıdakileri getirerek sağlık hizmeti sağlayıcınıza teşhis sürecinde yardımcı olabilirsiniz:
Tüm semptomların ayrıntılı bir listesi ve ne kadar süredir bu semptomları yaşadığınız.
Ailenizin sağlık geçmişinin bir kaydı. Ailenizde otoimmün hastalığı olan biri olup olmadığını not edin.
Belirtileriniz hakkında sizinle görüşmenin yanı sıra, sağlık uzmanınız otoimmün hastalıkları kontrol etmek için aşağıdakiler dahil bazı kan testleri yapabilir:
Spesifik semptomlar ile spesifik kan belirteçleri bir araya geldiğinde otoimmün bir hastalığınız olduğunu kanıtlayabilir.
- Antinükleer antikor testi (ANA).
- Tam kan sayımı (CBC).
- Eritrosit sedimantasyon hızı (ESR).
Spesifik semptomlar ile spesifik kan belirteçleri bir araya geldiğinde otoimmün bir hastalığınız olduğunu kanıtlayabilir.