KOLOREKTAL ENDOSKOPİ
Kalın bağırsağın iç yüzeyini örten tabakanın bir alet yardımı ile direkt göz ile incelenmesine kolorektal endoskopi denir. 3 tip kolorektal endoskopi işlemi vardır.
1- Rijid rektosigmoidoskopi: 20-30 cm uzunluğunda değişen metal bir alet yardımı ile kalın bağırsağın son bölümü olan rektum ve sigmoid kolonun son kısmı incelenebilir.
2- Fleksibıl sigmoidoskopi: kalın bağırsağın son 60 cmlik bölümü incelenebilir.
3- Kolonoskopi: Kalın bağırsağın tüm yüzey alanı ince bağırsak ile birleştiği yere kadar incelenebilir.
FLEKSİBIL SİGMOİDOSKOPİ NEDİR ?
Kalın bağırsağın en son kısmı olan sigmoid kolon ve rektumun, bükülebilir tübüler bir aletle içini örten tabakanın (mukozanın) tamamının görsel yolla güvenli ve etkili olarak incelenmesidir. Kolonoskopi cihazına göre uzunluğu daha kısadır. Cihazın kalınlığı parmağımızdan daha küçüktür. Kolonoskopide olduğu gibi kalın bağırsağın son kısmında yerleşen hastalıkların tanısında, biopsi almada ve poliplerin çıkarılmasında kullanılır. Bu işlem için hastanede yatmaya gerek yoktur. Günlük randevu alınarak yapılabilir. Hastaya çok az rahatsızlık hissi veren bir uygulamadır.
Fleksibıl sigmoidoskopi işlemi
Rektal kanama, bağırsak alışkanlıklarında değişme, karın ağrısı gibi şikayetlerin nedenlerini aydınlatmak için yapılabilir. Diğer önemli bir neden, kalın bağırsakta yerleşen poliplerin büyük bir kısmı (% 50-60) kalın bağırsağın sol tarafında (sigmoid-rektum) yerleşiktirler. Bu polipler kanser için öncü lezyonlardır ve bu öncü lezyonların erken fark edilmesi ve çıkarılması gerekir. Bu işlem kalın bağırsak kanserinin gelişimini önler. Bu nedenle de fleksibıl sigmoidoskopi yapılmalıdır. Batı toplumundaki kanser tarama programları, 50 yaş üzerindeki bireylerin kalın bağırsak kanseri açısından fleksibıl sigmoidoskopi ile taranmasını önerir. Ailesinde kolorektal kanser öyküsü olanlarda bu yaş daha erkene çekilebilir.
FLEKSİBIL SİGMOİDOSKOPİ SIRASINDA NELER OLUR ?
Bu işlem sırasında, doktorun tercihine göre, sol yan yada yüz üstü özel bir muayene masasında yatar durumda bulunmak gerekir. Sıklıkla tercih edilen pozisyon sol yan pozisyondur. Ayaklar genelde karına doğru çekilir. Doktor önce, anal (makat) bölgeyi ve kalın bağırsağın son kısmını (rektum) eldiven kullanarak parmağı ile muayene eder. Bunu takiben fleksibıl sigmoidoskopi cihazını anüsten iletlerek kalın bağırsağın son kısmını inceler. Bu incelemeyi yapabilmesi için bağırsak içine hava vererek bağırsağın iç ortamını şişirmesi gerekir. Bu işlem sırasında bazı hastalarda gerginlik ve kramp tarzında ağrı oluşabilir. Bu şikayetlerin hepsi işlem bittiğinde geçer.
Doktor, işlem sırasında, bağırsağın içinde şüpheli alanlar görürse daha fazla inceleme yapabilmek için örnek almak isteyebilir. Bunun için cihazın biyopsi kanalı yoluyla bir özel alet yardımı ile parça alır. Bu alınan doku parçaları (biyopsi) patoloji laboratuarında tahlil edilir. Bu sonuca göre başka tetkikler yaptırmak gerekebilir. Parça alınması sırasında hasta herhangi bir rahatsızlık duymaz.
Bütün bu işlem 10-15 dakika kadar sürer. İnceleme sonrası hasta herhangi bir yardıma ihtiyaç olmadan her türlü aktiviteye devam edebilir. Normal yeme ve içme alışkanlığına işlem sonrası devam edilebilir.
FLEKSİBIL SİGMOİDOSKOPİ İÇİN NASIL HAZIRLANMAK GEREKİR ?
Yeme / İçme
İşlemin yapılacağı gün normal yeme içme yapılabilir.
Bağırsak hazırlığı
Ağızdan herhangi bir bağırsak temizleyici ilaç kullanılmasına gerek yoktur. Bu inceleme için sadece iki adet hazır lavman [anüsten (makattan) verilen bağırsak temizliğinde kullanılan ilaç] kullanılması yeterlidir. Lavmanlardan birini işlemden iki, diğerini bir saat önce doktorun tarif ettiği şekilde uygulamak gerekir. Lavman yapıldıktan sonra bağırsak içine verilen solüsyonu (ilacı) en az 10-15 dakika tutmak ve iyice dışkılama ihtiyacı gelince tuvalette gitmek gerekir, aksi takdirde bağırsak temizliği yeterli olmaz ve inceleme yapılamaz.
Özel durumlar /İlaç kullanımı
Herhangi bir ilaca karşı alerjisi olanlar, kalp ve akçiğer hastalığı olanlar ve hamilelerin durumlarından doktoru haberar etmesi gerekir.
Yukarıdakilere ek olarak eğer hastanın düzenli olarak kullandığı başka ilaçlar varsa özellikle kanı sulandıran ilaçlar ve yine antibiyotik kullanma zorunluluğu varsa randevu alırken bunları doktora bildirmek gerekir.
SONUCU NE ZAMAN ÖĞRENİRİM ?
Doktor yaptığı incelemenin sonucunu hemen işlem bittiğinde söyler. Eğer doku parçası (biyopsi) alındı ise bunun sonucu daha sonra öğrenilebilir.
FLEKSİBIL SİGMOİDOSKOPİNİN YAN ETKİLERİ VAR MIDIR ?
Uzman deneyimli doktor tarafında güvenirlilikle yapılan bir incelemedir. Çok ender de olsa bazı komplikasyonları vardır. Bunlar işleme bağlı kanama ve bağırsak delinmesidir. Eğer işlem sonrası şiddetli ağrı, kusma, üşüme, titreme, ateş yükselmesi, anüsten bolca taze kırmızı kan gelmesi olursa mutlaka doktorun aranması gerekir.
NE ZAMAN BİYOPSİ (PARÇA / ÖRNEK ) ALINIR ?
İşlem sırasında doktor bağırsak içinde şüpheli alanlar görürse daha fazla inceleme yapabilmek için örnek almak isteyebilir. Bunun için kolonoskobun biyopsi kanalından bir özel alet yardımı ile parça alır. Bu alınan doku parçaları (biyopsi) patoloji laboratuarında tahlil edilir. Bu sonuca göre başka tetkikler yaptırmak gerekebilir.
Polipler kalın bağırsağın (kolon ve rektum) yüzeyini örten tabakanın (mukoza) anormal büyümesi sonucu gelişen ve bağırsak kanalı (lümen) içine doğru büyüyen oluşumlardır. Başka bir deyişle bağırsağın iç yüzünü döşeyen örtü üzerinde olan kabarıklıklara polip denir. Polipin endoskopi (kolonoskopi-sigmoidoskopi) yardımı ile çıkarılmasına polipektomi denir. Polip endoskopi sırasında özel aletler yardımı ile çıkarılabilir. Poliplerin çapları birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilir. Eğer doktor inceleme sırasında polip görürse kolonoskop ile onun çıkarılması ve tahlile gönderilmesi gerekir. Bu işlem sırasında hasta ağrı duymaz.
Kalın bağırsaktan polibin çıkarılması: Polipektomi
Polipektomi işlemi
Kalın bağırsaktan polibin alınması
Rektumun içini kaplayan tabakanın özel metal bir aletle ile incelenmesine proktoskopi (rektosigmoidoskopi) denir. Rektum, 12-15 cm uzunluğundadır ve kalın bağırsağı anüse (makata) bağlayan bölümüne verilen addır.
Rektoskop
REKTOSİGMOİDOSKOPİ (PROKTOSKOPİ) NE ZAMAN YAPILMALIDIR ?
Anüs (makat) ve rektum hastalıklarının tanısında, fizik muayene ek olarak rektosigmoidoskopiden yararlanılabilir. Makattan kanama şikayeti olan hastalarda bu şikayetin nedenini araştırmak için doktor bu incelemeyi kullanılabilir. Buna ek anüs (makat) ve rektumda yerleşen poliplerin tedavisi ve tedavi sonrası takibinde bu yöntem sıkca kullanılmaktadır.
REKTOSİGMOİDOSKOPİ (PROKTOSKOPİ) NASIL YAPILIR ?
Hastaların fizik muayenesinin yapıldığı yerde rektosigmoidoskopi yapılabilir. Basit bir incelemedir. Bu inceleme bir çok muayene pozisyonunda yapılabilmektedir. En sık tercih edilen şekli, hastanın muayene masasında sol yan poziyonda yatarken incelemenin yapılmasıdır. Bel altındaki giysilerin aşağıya doğru indirilmesinden sonra doktor eldiven giydiği işaret parmağını dikkatli bir şekilde anüse (makatta) sokarak bu bölgede bir ağrı, hassasiyet, tıkanıklık olup olmadığını önce kontrol eder. Daha sonra üzerine kayganlaştırıcı jel sürülmüş olan metal rektosigmoidoskobu anüsten rektuma doğru ilerletir. Cihazın kolay ilerlemesi için rektum içine hava verilir. Bu sırada hasta dolgunluk ve dışkılama ihtiyacı hissedebilir. İnceleme sırasında özel aletler yardımı ile polipler çıkarılabilir ve/veya doku örnekleri (biyopsi) alınabilir. İnceleme bitince cihaz çıkarılır.
Rijid sigmoidoskopi işlemi
REKTOSİGMOİDOSKOPİ (PROKTOSKOPİ) İÇİN NASIL BİR HAZIRLIK YAPILMALIDIR ?
İncelemeden önceki akşam veya hemen inceleme öncesi rektumun boşalması için lavman (rektumu boşaltman amacı ile kullanılan anüsten uygulanan ilaç) kullanılmalıdır. Ek olarak başka bir hazırlığa gerek yoktur.
REKTOSİGMOİDOSKOPİ (PROKTOSKOPİ) GÜVENİLİR BİR İNCELEME MİDİR?
Basit, kolay ve sorunsuz bir incelemedir. Ender olarak istenmeyen yan etki oluşabilir.
Anal kanalın içini kaplayan tabakanın özel metal bir aletle ile incelenmesine anoskopi denir. Anal kanal erkekte 4-5cm kadında 3-4 cm uzunluğundadır ve kalın bağırsağın dışarıya açıldığı ağza (makata) verilen isimdir. Bağırsağın vücut dışına açılan ağzını oluşturur. Dışkı artıkları ve gaz vücut dışına atılır.
Anoskop
ANOSKOPİ NE ZAMAN YAPILMALIDIR ?
Anüs (makat) hastalıklarının tanısında, fizik muayene ek olarak anoskopiden yararlanılabilir. Makattan kanama şikayeti olan hastalarda bu şikayetin nedenini araştırmak için doktor bu incelemeyi kullanılabilir.
ANOSKOPİ NASIL YAPILIR ?
Hastaların fizik muayenesinin yapıldığı yerde anoskopi yapılabilir. Basit bir incelemedir. Bu inceleme bir çok muayene pozisyonunda yapılabilmektedir. En sık tercih edilen şekli, hastanın özel bir muayene masasında diz dirsek pozisyonunda yatarken incelemenin yapılmasıdır. Bel altındaki giysilerin aşağıya doğru indirilmesinden sonra doktor eldiven giydiği işaret parmağını dikkatli bir şekilde anüse (makatta) sokarak bu bölgede bir ağrı, hassasiyet, tıkanıklık olup olmadığını önce kontrol eder. Daha sonra üzerine kayganlaştırıcı jel sürülmüş olan metal anoskop cihazını makattan (anüsten) rektuma doğru ilerletir. Bu sırada hasta dolgunluk ve dışkılama ihtiyacı hissedebilir.
ANOSKOPİ İÇİN NASIL BİR HAZIRLIK YAPILMALIDIR ?
İncelemeden hemen önce rektumun boşalması için lavman (rektumu boşaltman amacı ile kullanılan anüsten uygulanan ilaç) kullanılmalıdır. Ek olarak başka bir hazırlığa gerek yoktur.
ANOSKOPİ GÜVENİLİR BİR İNCELEME MİDİR?
Basit, kolay ve sorunsuz bir incelemedir. Ender olarak istenmeyen yan etki oluşabilir.