Günlük olarak daha fazla domates yemek yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olabilir mi?
Yeni bir araştırmaya göre, domates yemek kan basıncını düşürücü bir etkiye sahip ve yaşlı insanlarda yüksek tansiyonu önleyebilir.
Araştırmaya katılan ve her gün en fazla domates ya da domates ürünü yiyen kişilerde yüksek tansiyon riski üçte bir oranında azalmıştır.
Domates, kan damarı duvarlarını esnek tutmaya yardımcı olan likopenin yanı sıra sodyumun etkilerini yönetmeye yardımcı olan ve vücuttaki sıvı seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olan potasyum içerir.
Yeni bir çalışma, hafif yüksek tansiyonu olan yaşlı yetişkinler için domates tüketmenin hipertansiyonu yönetmeye yardımcı olabileceğini ve hatta ilk etapta yüksek tansiyon gelişme riskini azaltabileceğini öne sürüyor.
Çalışmada, yüksek tansiyonu olmayan ve en çok domates ya da domates bazlı gıda tüketen kişilerde hipertansiyon gelişme riski, en az tüketenlere göre %36 daha düşük bulunmuştur.
Halihazırda yüksek tansiyonu olan kişilerde, özellikle de evre 1 hipertansiyonu olanlarda, orta düzeyde domates tüketimi kan basıncında azalma ile ilişkilendirilmiştir.
Çalışmaya %82,5’i hipertansiyon hastası olan 7.056 katılımcı katılmıştır. Katılımcılara günlük domates tüketimleri sorulmuş ve günde 44 gramdan az, 44-82 gram (orta), 82-110 gram (üst orta) ve 110 gramdan fazla olmak üzere dört sınıfa ayrılmışlardır.
Çalışmanın yazarları, en düşük tüketim seviyelerine kıyasla hem en yüksek hem de orta düzeyde domates tüketimi olanlarda diyastolik kan basıncının düştüğünü gözlemlemiştir. Evre 1 hipertansiyonu olan ve orta düzeyde domates tüketen katılımcılar, en az domates tüketen katılımcılara kıyasla hem sistolik hem de diyastolik kan basıncında düşüş yaşamıştır.
Diyastolik kan basıncı, kalp istirahat halindeyken arterlerdeki basıncı yansıtır. Alt kan basıncı rakamı olarak ifade edilirken, üst değer olan sistolik kan basıncı kalp atarken arterlerdeki basıncı gösterir.
Günlük 110 gramdan fazla domates yiyen kişilerde, en az domates yiyenlere kıyasla yüksek tansiyon riski azalmıştır.
Çalışma European Journal of Preventive Cardiology dergisinde yayımlandı.
Domates kan basıncını nasıl etkiler?
Domates, tohum içeren olgunlaşmış bir çiçek yumurtalığı olarak meyve olarak nitelendirilse de, genellikle sebze olarak kabul edilir. Patlıcangiller ailesine aittirler. Patlıcangillerden sebzeler arasında dolmalık biber, patlıcan, acı ve kırmızı biber gibi baharatlar ve tatlı patates hariç patates yer alır.
Domateste hipertansiyona karşı koruyucu olması en muhtemel iki bileşik likopen ve potasyumdur.
Barselona Üniversitesi Beslenme ve Gıda Güvenliği Araştırma Enstitüsü direktörü olan yardımcı yazar Rosa María Lamuela-Raventós, “kan basıncının düşürülmesinde rol oynayan kardiyoprotektif mekanizmaların kısmen domatesteki likopen varlığına atfedilebileceği” varsayımında bulundu.
“Domateste en bol bulunan karotenoid olan likopen, sadece anjiyotensin dönüştürücü enzimi ve gen ekspresyonunu azaltarak anjiyotensin 2 sentezini önlemekle kalmaz… aynı zamanda endotelde [kan damarlarını kaplayan hücreler] nitrik oksit oluşumunu teşvik ederek kan basıncını düşürmeye ve kan akışını iyileştirmeye yardımcı olur.”
Anjiyotensin 2 kan damarlarını daraltarak kalbi kanı itmek için daha fazla çalışmaya zorlayabilir. Anjiyotensin dönüştürücü enzimlerin üretimini azaltan tansiyon ilaçları ACE inhibitörleri olarak adlandırılır.
EntirelyNourished.com’da kardiyoloji diyetisyeni ve önleyici kardiyoloji beslenme uzmanı olan Michelle Routhenstein, potasyumun “sodyum seviyelerini dengelemeye yardımcı olduğunu, sıvıları düzenlediğini ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olduğunu” belirtmiştir.
Domates: taze mi yoksa pişmiş mi daha iyi?
Domatesin çok yönlülüğü, çiğ olarak yenebileceği, salatalarda veya sandviçlerde kullanılabileceği veya soslarda pişirilebileceği anlamına gelir. Hazırlama yöntemleri mevcut çalışmada araştırılan bir konu değildir.
Ancak Dr. Lamuela-Raventós, pişirildiklerinde en büyük faydayı sağlamalarının mümkün olduğunu öne sürdü.
“Domates pişirildiğinde karotenoidlerin ve diğer antioksidanların (polifenoller gibi) biyoyararlanımı arttığından, gelecekteki klinik çalışmaların domateslerin işlenmesini ve evde pişirme tekniklerini dikkate alması gerektiğine inanıyorum” dedi.
Routhenstein, “Antihipertansif olduğu bilinen birçok meyve ve sebze var” dedi. “Örneğin pancar ve enginar yüksek potasyum kaynaklarıdır; kırmızı dolmalık biber ve karpuz ise yüksek likopen içerir.”
