Alzheimer Hastalığına Karşı Koruma Sağlayan Meslekler: Taksi ve Ambulans Şoförlüğü

Getting your Trinity Audio player ready...

Alzheimer hastalığı, hafıza kaybı, düşünme bozuklukları ve davranış değişiklikleriyle kendini gösteren bir demans türü olarak milyonlarca insanı etkiliyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde önde gelen ölüm nedenlerinden biri olan bu hastalık, yeni bir araştırmaya göre bazı meslek gruplarında daha az ölümcül sonuçlar doğuruyor. Massachusettsli doktorların yürüttüğü gözleme dayalı çalışma, 440’tan fazla meslek arasında taksi ve ambulans şoförlerinin Alzheimer’a bağlı ölümlerde en düşük orana sahip olduğunu ortaya koydu.

Araştırmanın Detayları ve Bulgular

Prestijli tıp dergisi The BMJ‘nin Noel sayısında yayımlanan çalışma, Ocak 2020 ile Aralık 2022 arasında yetişkinlere ait ölüm belgelerini inceleyerek elde edilen verilere dayanıyor. Araştırmacılar, 16 bin 658 taksi şoföründen yalnızca 171’inin Alzheimer nedeniyle hayatını kaybettiğini belirledi. Bu oran, genel nüfusta yüzde 1,69 iken taksi şoförlerinde yüzde 1,03’e düşüyor. Benzer şekilde, 1.348 ambulans şoföründen sadece 10’u bu hastalıktan dolayı yaşamını yitirmiş ve oran yüzde 0,91 olarak kaydedilmiş.

Araştırmacılar, bu bulguları “hipotez üreten” nitelikte değerlendirerek doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi kurmadıklarını vurguluyor. Ancak, sürücülük mesleklerinin gerektirdiği yoğun hafıza kullanımı ve uzamsal navigasyon becerilerinin (etraftaki nesnelerin konumunu algılama ve birleştirme yeteneği) bir koruma sağlayabileceğini öne sürüyorlar. Özellikle beynin hipokampus bölgesi, Alzheimer’ın gelişiminde kritik rol oynuyor ve Londra taksi şoförleri gibi gruplarda bu bölgenin daha gelişmiş olduğu önceki çalışmalarda gözlemlenmişti.

Neden Bu Meslekler?

Taksi ve ambulans şoförlüğü, sürekli olarak yol bulma, rota planlama ve hızlı karar verme gibi bilişsel aktiviteleri gerektiriyor. Bu aktiviteler, hipokampusu aktif tutarak Alzheimer riskini azaltabilir. İlginç bir şekilde, benzer niteliklere sahip otobüs şoförlüğü veya pilotluk gibi mesleklerde aynı düşük oran gözlemlenmemiş. Araştırmacılar, diğer demans türlerinde de bu azalmanın görülmemesinin, bulguların Alzheimer’a özgü olabileceğini düşündürdüğünü belirtiyor.

Yine de çalışma bazı sınırlılıklara sahip. Örneğin, Alzheimer riski yüksek kişilerin bu meslekleri seçme ihtimalinin düşük olması gibi faktörler hesaba katılmış olsa da, hastalık belirtilerinin genellikle çalışma yaşından sonra ortaya çıktığı için bunun büyük bir etken olmadığı ifade ediliyor.

Gelecek Araştırmalar ve Öneriler

Bilim insanları, uzamsal bilişsel faaliyetlerin Alzheimer’dan ölüm riskini etkileyip etkilemediğini anlamak için daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç duyulduğunu söylüyor. Bu mesleklerin sağladığı bilişsel uyarımın, genel olarak beyin sağlığını koruyup korumadığını incelemek, önleyici stratejiler geliştirmede önemli olabilir.

Alzheimer, ABD’de ölüm nedenleri arasında ilk 10’da yer alıyor ve dünya genelinde benzer bir tehdit oluşturuyor. Bu tür çalışmalar, hastalığın önlenmesi için yeni yollar açabilir ve günlük aktivitelerimizin beyin sağlığımız üzerindeki etkisini vurgular. Eğer siz de hafızanızı aktif tutmak istiyorsanız, belki bir harita okumak veya yeni rotalar keşfetmek gibi basit egzersizlerle başlayabilirsiniz!

Kaynak: The BMJ dergisi çalışması, Independent Türkçe çevirisi temel alınarak hazırlanmıştır.