Mikroskobik Kolit: Teşhis Edilmeyen Bir Bağırsak Rahatsızlığı ve Bilinmesi Gerekenler
|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
İçindekiler
Giriş
İngiltere’de sağlık alanında faaliyet gösteren Guts UK adlı yardım kuruluşu, birçok kişinin farkında olmadan veya yanlış teşhislerle mikroskobik kolit adı verilen bir bağırsak rahatsızlığından muzdarip olabileceğine dikkat çekiyor. Kronik sulu ishal, mide ağrısı, dışkı kaçırma, yorgunluk ve kilo kaybı gibi semptomlarla kendini gösteren bu durum, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Peki, mikroskobik kolit nedir, neden bu kadar yaygın ancak yeterince tanınmıyor ve doğru teşhis neden hayati önem taşıyor? Bu makalede, mikroskobik kolitin derinlemesine incelenmesi, belirtileri, yanlış teşhis süreçleri ve tedavi yöntemleri hakkında kapsamlı bilgiler sunulacaktır.
Mikroskobik Kolit Nedir ve Belirtileri Nelerdir?
Mikroskobik kolit, kalın bağırsağın iltihaplanmasıyla karakterize bir durumdur. Adını, kolonoskopi sırasında gözle görülür bir anormallik olmamasına rağmen, alınan biyopsi örneklerinin mikroskop altında incelenmesiyle teşhis edilmesinden alır. Bu durum, özellikle orta yaş ve üzeri bireylerde daha sık görülmekle birlikte, her yaş grubunda ortaya çıkabilir.
Başlıca belirtileri şunlardır:
•Kronik Sulu İshal: En belirgin semptomdur ve genellikle gün içinde birden fazla kez, acil tuvalet ihtiyacıyla birlikte ortaya çıkar.
•Mide Ağrısı ve Kramplar: Karın bölgesinde şiddetli ağrı ve kramplar görülebilir.
•Dışkı Kaçırma (Fekal İnkontinans): Bağırsak kontrolünde zorluk yaşanabilir.
•Yorgunluk: Sürekli ishal ve besin emilimindeki sorunlar nedeniyle kronik yorgunluk hissi oluşabilir.
•Kilo Kaybı: İshal ve iştahsızlık nedeniyle istemsiz kilo kaybı yaşanabilir.
İngiltere’de her yıl yaklaşık 17 bin kişiye mikroskobik kolit teşhisi konulmaktadır. Ancak uzmanlar, gerçek sayının çok daha yüksek olduğuna inanmaktadır, zira birçok vaka yanlış teşhis edilmekte veya hiç teşhis edilememektedir. Son yıllarda vaka sayılarında bir artış gözlemlenmektedir; bu durum, hem hastalığa dair farkındalığın artması hem de çevresel faktörlerin etkisiyle açıklanabilir [1].
Yanlış Teşhisin Gölgesinde Yaşamlar: Victoria Rennison Örneği
Mikroskobik kolitin en büyük sorunlarından biri, semptomlarının irritabl bağırsak sendromu (İBS) gibi diğer yaygın bağırsak rahatsızlıklarıyla karıştırılmasıdır. Bu durum, hastaların doğru teşhis ve tedaviye ulaşmasını geciktirerek yaşam kalitelerini olumsuz etkiler.
Londra’da yaşayan 33 yaşındaki Victoria Rennison, bu yanlış teşhis mağdurlarından sadece biri. 10 yıldan uzun süren semptomların ardından ancak geçen yıl mikroskobik kolit teşhisi konulabilen Victoria, bu süreçte birçok uzmana başvurmuş ancak kendisine sürekli İBS teşhisi konulmuş ve
“bununla baş başa bırakılmıştı”.
Hastalığın en kötü olduğu zamanlarda Victoria, bütün gününü ve birçok gecesini tuvalette geçirmiş, acilen tuvalete koştuğu çok olmuştu. Victoria, “İshal birden başlıyor, çok sulu oluyor ve şiddetli kramplara yol açıyordu” diyor ve ekliyor: “Eskiden sosyal ve dışa dönük biriydim ama dışarı çıkmanın giderek zorlaştığını fark ettim. Evden çıkmak istemiyordum. Çıktığımda da nerede tuvalet var diye önceden araştırmak zorunda kalıyordum.”
Victoria’ya nihayet bir bağırsak uzmanının kolonoskopi yapması (bağırsaklarının kamerayla incelenmesi) ve daha da önemlisi, iltihaplı bağırsaktan biyopsi örnekleri almasıyla teşhis konulmuştu. Daha önceki doktor ziyaretlerinde kolonoskopi yapılmış, ancak biyopsi örnekleri alınmamış ve örnekler mikroskop altına konulduğunda açıkça görülebilen bu durum gözden kaçmıştı. Teşhis konulmasının ve tedavi edilmesinin büyük bir rahatlama olduğunu söyleyen Victoria, “Küçük bir çocukla bu şekilde yaşamaya devam etmek mümkün değildi. Sonunda bir parça normallik kazanmış gibi hissediyorum” ifadelerini kullandı.
Doğru Teşhis ve Tedavi Yöntemleri
Mikroskobik kolitin doğru teşhisi, Victoria Rennison örneğinde de görüldüğü gibi, genellikle kolonoskopi sırasında alınan biyopsi örneklerinin mikroskop altında incelenmesiyle konulur. Gözle görülür bir iltihaplanma olmaması nedeniyle, sadece kolonoskopi yapmak yeterli olmayabilir; biyopsi alınması kritik öneme sahiptir. Bu, mikroskobik koliti İBS gibi diğer bağırsak rahatsızlıklarından ayıran temel faktördür [2].
Teşhis konulduktan sonra, mikroskobik kolit genellikle bağırsaklara özgü steroidler veya semptomları hafifleten ilaçlarla kolayca tedavi edilebilir. Memorial Hastanesi ve Acıbadem Hastanesi gibi kaynaklar, mikroskobik kolitin tedavisinin diğer kolit türlerine göre daha kolay olduğunu ve hatta bazı durumlarda kendiliğinden düzelebileceğini belirtmektedir [3, 4]. Ancak, tedaviye başlamadan önce mikroskobik kolite neden olabilecek ilaçların ve sigaranın kesilmesi gibi yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir [5].
Farkındalığın ve Araştırmanın Önemi
Guts UK CEO’su Julie Harrington, binlerce insanın mikroskobik kolitin zayıflatıcı semptomlarından muzdarip olmasının son derece üzücü olduğunu belirtiyor. Harrington, sağlık hizmeti sunanlara eğitim vermenin, farkındalığı artırmanın ve araştırmalara yatırım yapmanın çok önemli olduğunu vurguluyor. Bu sayede, hastaların doğru teşhise daha hızlı ulaşması ve etkili tedavi yöntemlerinden faydalanması sağlanabilir.
Liverpool Üniversitesi’nden Profesör Chris Probert, mikroskobik kolit vakalarındaki artışı semptomlar konusunda artan farkındalık ve çevresel faktörlerin bir karışımına bağlıyor. Probert, iyi haberin etkili tedavilerin mevcut olması olduğunu ve semptom gösteren kişilerin hekimleriyle konuşarak yardım alabileceğini ekliyor. Bu, hastalığın yönetilebilir olduğunu ve doğru yaklaşımla yaşam kalitesinin artırılabileceğini göstermektedir.
Sonuç
Mikroskobik kolit, yaygın ancak sıklıkla yanlış teşhis edilen bir bağırsak rahatsızlığıdır. Victoria Rennison gibi birçok hastanın yaşadığı zorluklar, doğru teşhisin ve erken müdahalenin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Sağlık profesyonellerinin bu hastalığa yönelik farkındalığının artırılması, biyopsi ile desteklenen kolonoskopi gibi doğru teşhis yöntemlerinin yaygınlaştırılması ve araştırmalara yapılan yatırımların artırılması, mikroskobik kolit hastalarının yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirecektir. Eğer kronik ishal, mide ağrısı, yorgunluk veya kilo kaybı gibi semptomlar yaşıyorsanız, bir gastroenteroloji uzmanına başvurarak detaylı bir değerlendirme yaptırmanız büyük önem taşımaktadır. Unutmayın, doğru teşhis ve tedavi ile mikroskobik kolit yönetilebilir bir hastalıktır.
Referanslar
[1] Mikroskobik kolit: Birçok kişide teşhis edilmemiş veya yanlış tanı konulmuş bir bağırsak rahatsızlığı. BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/articles/c03k31knl73o [2] Mikroskobik Kolit – Anka Hastanesi. https://ankahastanesi.com/tr/mikroskobik-kolit [3] Kolit ve Ülseratif Kolit Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi. Memorial. https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/kolit-ve-ulseratif-kolit-nedir [4] Kolit ve Ülseratif Kolit Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi. Acıbadem. https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/kolit-ve-ulseratif-kolit-nedir/ [5] Mikroskopik Kolit – DR. Ahmet DOBRUCALI.
