İçindekiler
Valerie Moyses, Bloxham, Oxfordshire, Birleşik Krallık
Eskiden sağ ve solu o kadar karıştırırdım ki, sürücü öğretmenim bana “benim tarafıma dön” ya da “senin tarafına dön” diye talimat vermek zorunda kalırdı. Hâlâ bunun üzerinde çalışıyorum.
Bu bir anlambilim meselesi gibi görünüyor: “sol” ve “sağ” terimleri, “yukarıda” veya “arkada” gibi diğer konum kelimeleriyle aynı doğal anlamı taşımıyor. Eski Romalılar muhtemelen bu ikisini daha az karıştırıyorlardı çünkü sol için kullandıkları “sinister” kelimesi talihsizlikle, sağ için kullandıkları “dexter” kelimesi ise faydalı ve doğru olan şeylerle ilişkilendiriliyordu.
Guy Cox, St Albans, Yeni Güney Galler, Avustralya
Küçük bir çocukken solu sağdan ayırmakta gerçekten zorlanırdım. Ancak, başparmağımı emerdim ve Eureka anım, sağ başparmağımdaki derinin emme nedeniyle sol başparmağımdakinden farklı göründüğünü anladığımda geldi. Böylece sağ ve sol arasında seçim yapmak zorunda kaldığımda sadece başparmaklarıma baktım. Birkaç yıl sonra bu kalıp zihnimde sabitlendi.
“Birçok dilde sağ kelimesinin olumlu çağrışımları vardır. ‘Sol’ Eski İngilizce’de zayıf anlamına gelen lyft kelimesinden gelir.”
Chris Daniel, Glan Conwy, Conwy, Birleşik Krallık
Sağ ve solu karıştırmak şaşırtıcı derecede yaygındır. Bir çalışma, insanların üçte birinin bazen bu konuda sorun yaşadığını ortaya koymuştur. Disleksi ve dispraksi ile ilişkilendirilebileceği gibi saati söylemekte güçlük çekme ile de ilişkilendirilebilir.
Fransızca, İspanyolca ve İngilizce gibi dillerde sağ kelimesi doğru, düz ve doğrudan olma gibi olumlu çağrışımlara sahiptir. Latince ve İtalyanca’da ise el becerisi ile ilişkilendirilir.
Buna karşın “sol”, Eski İngilizce’de zayıf anlamına gelen lyft kelimesinden gelmektedir. Fransızca sol kelimesi beceriksiz anlamına gelirken, İtalyanca kelime uğursuz anlamına gelir.
Hayvan ve bitki âlemlerinin çoğu iki taraflı simetriye sahiptir. Üst ve alt ile ön ve arka birbirinden çok farklı ve fiziksel gerçekliklere sahipken, sol ve sağ birbirinin ayna görüntüsü olmak dışında çok az görünür farka sahiptir. Sol ve sağ kavramı gözlemciyle bağlantılı olduğu için karmaşıktır, bu nedenle sizin sağınızın başkasının solu olabileceğini öğrenmek için uzamsal farkındalık gerekir.
Gerry Gormley, Queens Üniversitesi Belfast, Birleşik Krallık
Sol-sağ ayrımını destekleyen nörolojik süreçler karmaşıktır. Bu görev, görsel bilgi, dil ve hafızanın entegrasyonunun yanı sıra nesneleri zihninizde döndürebilmek de dahil olmak üzere birçok yüksek bilişsel işlev gerektirir.
Nüfusun önemli bir kısmı hangi tarafın hangisi olduğunu öğrenmekte zorlanmaktadır. Sağlık hizmetleri, havacılık ve denizcilikte bu durum felakete yol açabilir. Tıptaki en kötü şöhretli hatalardan bazıları, yanlış böbrek veya uzvun alınması gibi vücudun yanlış tarafında ameliyat yapılmasından kaynaklanmıştır.
Yardımcı olmak için ne yapılabilir? Solu sağdan ayırt etmeye yarayan teknikler vardır – örneğin sol başparmağı işaret parmağına dik açıyla uzatmak sol eli ve tarafı tanımlamak için “L” harfini oluşturur. Ancak yaptığım araştırmalar bu yöntemin kusursuz olmadığını gösteriyor.
Kritik sol-sağ kararları alınırken güvenlik sistemlerinin dahil edilmesi, yanlış taraf hatalarının azaltılmasına yardımcı olabilir – örneğin, bir ameliyat ekibinin ameliyattan önce mola vererek hastanın doğru tarafında ameliyat yapıldığından emin olmak için bir kontrol listesini gözden geçirmesi gibi.
Solu sağdan ayırt etmekte güçlük çeken bazı kişiler kendilerini damgalanmış hisseder ve yaşadıkları zorlukları gizlemek isteyebilirler. Bu konuda zorluk yaşadığınızı rahatça söylemek ve sizinle çalışanlardan destek almak büyük fark yaratabilir.
