Crohn Hastalığı
Crohn hastalığı hayat boyu süren iltihaplı bağırsak hastalıklarından biridir. Sindirim sisteminin kimi kısımları şişer ve orada ülser denilen derin yaralar oluşur. Crohn hastalığı genellikle ince bağırsağın son kısmında ve kalın bağırsağın ilk kısmında görülür. Fakat sindirim yolu üzerinde ağızdan anüse kadar herhangi bir yerde meydana gelebilir.
Belirtiler
Crohn hastalığının baş belirtisi karın ağrısı ve ishaldir (bazen kanlı). Bazı insanlar günde 10 ila 20 kez ishal durumu yaşayabilir. İstenmeden kilo kaybı da hastalığın diğer bir yaygın işaretidir. Daha az yaygın olan belirtiler arasında ağız yaraları, bağırsak tıkanmaları, anüste yırtılmalar ve anüs çevresinde akıntılı delikler (fistüller) bulunur.
Enfeksiyonlar, hormon değişimleri, sigara içmek ve stres, belirtilerinizin şiddetini artırabilir. Çok hafif belirtileriniz olabilir veya uzun bir süre hiçbir belirti göstermeyebilirsiniz. Sürekli devam eden şiddetli belirti az sayıda insanda görülür.
Crohn hastalığının kötüleşme işaretlerinin bilincinde olmak önemlidir. Aşağıdaki işaretlerden herhangi birinin varlığı durumunda hemen doktorunuzu arayınız:
- Bayılacak gibi oluyorsunuz, nabzınız normalden hızlı veya yavaş atıyor.
- Şiddetli karın ağrınız var.
- Durmadan kusuyorsunuz.
- Ateş ve sarsıcı titremeleriniz var.
Sebebler
Doktorlar Crohn hastalığına neden olan şeyi bilmiyor. Vücudun bağışıklık sistemi bağırsaklarınızda bulunan normal bakterilere anormal bir tepki verdiğinde oluşabilir. Başka türden bakteri ve virüsler de hastalığın ortaya çıkışında bir role sahip olabilir.
Crohn hastalığı ailelerde ortaya çıkabilir. Yakın akrabalarınızdan birinde varsa, hastalığa yakalanma riskiniz daha fazladır. Doğu Avrupa Musevi ailesinin (Eşkanazi) Crohn hastalığına yakalanma riski daha yüksektir. Sigara içmek de sizi bu hastalıkta yüksek risk grubuna sokar.
Teşhis
Doktorunuz belirtileriniz hakkında size sorular sorabilir ve fiziksel bir muayene yapabilir. Ayrıca, Crohn hastalığınızın olup olmadığını tespit etmek için röntgen çektirebilir ve laboratuar testlerine girebilirsiniz.
Crohn hastalığını tespit etmek için yapılabilecek testler arasında şunlar bulunur:
- İnce bağırsak veya kolonun baryum röntgeni.
- Kolonoskopi veya esnek sigmoidoskopi. Bu muayenelerde doktorunuz kolonunuza bakmak için ince ışıklı tüpler kullanır.
- Biyopsi. Doktorunuz Crohn hastalığı veya kanser gibi başka bir hastalığa sahip olup olmadığınızı anlamak için bir doku örneği alır ve test eder.
- Dışkı analizi. Bu test dışkı örneğinde kan ve enfeksiyon işaretleri arar.
Tedavi
Tedaviniz ne tür belirtilere sahip olduğunuza ve belirtilerin şiddetine bağlıdır.
Crohn hastalığının en yaygın tedavisi ilaç tedavisidir. Crohn hastalığının hafif belirtileri ishali durdurmaya yarayan reçetesiz ilaçlarla tedavi edilebilir. Fakat onları almadan önce doktorunuzla konuşun, çünkü yan etkileri olabilir.
Ayrıca reçeteli ilaçlar da kullanabilirsiniz. Bu ilaçlar bağırsaklardaki iltihaplanmayı kontrol edebilir ve hastalığın belirtiler göstermesini engelleyebilir (Belirtileriniz yoksa hafifleme evresindesiniz demektir). Bu ilaçlar, hasar görmüş dokunun iyileşmesine yardımcı olup ameliyat gerekliliğini de erteleyebilir.
Eğer belirtileriniz şiddetliyse ve bu ilaçlar yardımcı olmazsa ameliyata ihtiyacınız olabilir. Size damar içi ilaç verilebilir. Nadir vakalarda bağırsağın bir parçasının alınması için ameliyat olursunuz. Crohn hastalığı ameliyattan sonra genellikle tekrar ortaya çıkar.
İyileşmenize yardımcı olmak için atabileceğiniz bazı adımlar vardır. İlaçlarınızı tam doktorun size tarif ettiği gibi alın. Egzersiz yapın ve sağlıklı öğünler yiyin. Sigara içmeyin. Sigara içmek Crohn hastalığını kötüleştirir.
Crohn hastalığı vücudunuzun yiyeceklerdeki besinleri özümsemenizi daha zor hale getirir. Yüksek kalori, yüksek proteinli yiyeceklere odaklanmış bir öğün planı ihtiyaç duyduğunuz besinleri size sağlayabilir. Eğer düzenli öğünlerin yanında günde iki veya üç kere atıştırarak beslenmek size faydalı olabilir.
Mücadele
Crohn hastası olmak stres yaratabilir. Hastalık hayatınızın her alanını etkiler. Hastalıkla mücadelede dostlarınızdan ve ailenizden yardım isteyin. Gerekirse psikolojik danışmanlık hizmeti alın.
İltihaplı bir bağırsak hastalığı olan birçok insan sıhhatini geliştirmek için alternatif tedaviler arar. Bu tedavilerin Crohn hastalığı için etkili oldukları kanıtlanmamıştır, fakat hastalıkla mücadelede yardımcı olabilir. Bu tedaviler arasında masaj, D ve B12 vitaminleri gibi takviye haplar, aloe ve ginseng gibi bitkiler bulunur.
