Vagus Siniri ve Crohn

Vagus sinirinin uyarılmasıyla iltihap proteinlerinin salgılanmasını engelleyebiliyor. Bu yeni tedavi iltihaplı romatizmaya karşı etkili olabilir. Ama acaba tedaviden kim yararlanabilecek?

Sancılı ve ağrılı dönemleriyle bilinen romatoid artrit, yaygın görülmesine rağmen geleneksel ilaç tedavileriyle tamamen ortadan kaldırılamıyor. Kullanılan ilaçlar sürecin kontrol altına alınması ve yavaşlatılması, ağrıların azaltılması amacını taşıyor. Biyoelektronik ilaçlar olarak bilinen düşük darbeli elektrik uyarıları yoluyla çözümsüz görünen bu hastalığı yenmek için yeşil ışık belirdi.

Romatoid artrit, otoimmün tipte bir hastalık, yani bağışıklık sisteminin hasarlanıp, kendi hücrelerine / dokularına zarar vermesi şeklinde ortaya çıkıyor. Bir tür eklem iltihabı olan bu hastalıkta, özellikle küçük eklemlerde iltihaplı hücreler toplanır ve ağrı, şişlik, katılık gibi belirtilerle fonksiyon kaybına yol açıyor. Kronik bir hastalık olan romatoid artrit, ayrıca eklem dışı dokuları da (kan damarları, kas..) etkilediği için sistemik kabul ediliyor.

ABD’nin Feinstein Enstitüsü Medikal Araştırma Laboratuvarı elektronları kullanarak iltihaplanmaya neden olan sitokin isimli proteinlerin salgısını durdurdu.

Çalışmada, beyinden dalağa uyarıları taşıyan vagus sinirine düşük değerde ve düşük hızda darbeli sinyaller verilerek farklı profillerdeki hastaların kanındaki sitokinler ölçüldü.

VAGUS SİNİR UYARIMI YÖNTEMİ

Vagus sinir uyarımı (VSU) ilk kez kullanılan bir yöntem değil. Daha önce depresyon ve epilepsi tedavilerinde de kullanılmış. Uyarım elektriğini sinire verebilmek için hastaların boyun kısmına operasyonla 2,5 mili metrelik iletken yerleştiriliyor. İletken vagus sinirine temas ederek, sinir ile sinyal üreticisini birbirine bağlıyor.

Laboratuvarın CEO’su ve SetPoint Medikal Kurumu’nun sahibi Kevin Tracey iletken naklinin tek sefer olacağını ve batarya değişiminin söz konusu olmayacağını belirtiyor ki, gerçekten tıp dünyasında yeni bir dönem demek bu. Ayrıca daha önce ameliyatla yerleştirilmiş iletkenlerle ilgili bir uyumsuzluk ya da fonksiyon hatası iletilmemiş.

Bu arada çalışmayı yürüten araştırmacıların “girişimcilik” ruhuyla ve “aman ürünümüz hemen ticarileşsin” kaygısıyla hareket ettikleri görülüyor. Ne de olsa, yarın öbür gün biyoelektronik ilaçlar kimyasal ilaçların yerini alabilir. Tabii bu yöntemin geliştirilmesinin arkaplanında halkın vergisiyle çalışan kamu araştırma kurumları ve üniversiteler olduğu, aslında yöntemin de tüm insanlığın malı olduğu unutuluyor.

İLTİHAPLANMAYI DURDURMAK İÇİN KİLİT SİTOKİNLER 

Araştırma ekibi, deney grubu olarak öncelikle daha önce iletken nakledilmiş epilepsi hastalarını tercih etmiş. Bu ilk deney düzeneği plasebo etkisini hafifleterek, çalışmanın bilimselliğini arttırır nitelikte. İkisi kadın 5 erkek denekten iletim öncesi ve sonrası kan örnekleri almış. Örnekler sitokin grubuna giren ve bağışıklık sisteminin aktivitesini arttıran TNF, interlökin-1 ve interlökin-6 proteine göre analiz edilmiş. Tedavi sayesinde ölçümler arasında ciddi bir düşüş gözlenmiş.

Vagus siniri üzerinden elektron demeti

Daha sonra 18 romatoid artrit (RA) hastasının gönüllü katılımıyla devam edilen deneylerde, hastalarda kontrollü sinir uyarıları uygulanmış. Ölçüm ve hazırlık evresi sonrası ilk gün 1 dakikalık uyarı uygulaması sonrası hastalara elektrik verilmemiş. Tedavinin 7. gününden 28. gününe kadar ise en yüksek amperde (2 mili amper) elektrik günlük olarak verilmiş.

Daha sonra hastaların biyolojik tepkilerine göre günlük uyartı sayısı dörde kadar çıkarılmış. Sekiz hastanın tedavisinin günde 4 doza çıkarıldığı belirtilmiş. Tedavinin 42. gününden 56. gününe kadar uyartılar kesilmiş. 84 gün süren deneyin son günlerindeyse uyartılar tekrar aktifleştirilmiş. Kandaki protein değerleri başlangıç ile 42. gün arasında ciddi oranda azalmış. Uyarıların kapatıldığı evrede yükselme gösteren değerler, son evrede tekrar düşüşe geçmiş.

Yazarlar, bu şekilde uyartıların sitokin seviyesini düşürdüğünü ileri sürüyor ve vagus uyartısının hastalığı hafiflettiğini ifade ediyor.

Bu veriler ışığında kısa sürede iltihaplı romatizmanın en azından kısmen tedavi edilebilir bir hastalık haline gelebilir. Üstelik sadece bu hastalık özelinde kalmadan, kimyasal ilaçların yenemediği başka hastalıklarda da (ör. Crohn veya Parkinson hastalığı) sinirsel uyarım yönteminin yaygınlaşması kuvvetle muhtemel.

Ancak bu uygulamaların ihtiyacı olan insanların ne kadarına ne kadar çabuk ulaşabileceği muamma. Biyoelektronik ilaçlar tıp dünyasındaki önemini gittikçe arttırırken, tedavi yöntemleri gittikçe tekelleşirse, hastalar için sonuç kimyasal ilaçlardan farklı olmayacak: Paran varsa tedavi olursun!

İlgili haber ve makale:

http://spectrum.ieee.org/the-human-os/biomedical/devices/hacking-the-ner…

Koopman vd, 2016, PNAS, “Vagus nerve stimulation inhibits cytokine production and attenuates disease severity in rheumatoid arthritis”, doi:10.1073/pnas.1605635113

Görsel: Vagus sinir iletimi sinyal üretici