Prof.Dr.Engin Altıntaş
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji B.D.
Tıbbi Beslenme Başkanı
Sizin Crohn Hastalığınız İçin Doğru Doktoru Bulduğunuzu Nasıl Anlayacaksınız?
Günümüzde akut veya kronik sağlık sorunu nedeniyle ilgili, bilgili ve en önemlisi deneyimli sağlık merkezi veya doktoru bulmak bazen yaşanılan ve çalışılan yer nedeniyle sıkıntılar doğurabilmektedir. Crohn hastalığı gibi kronik inflamatuvar barsak hastalıkları birincil olarak bir gastroenteroloğun ilgi alanındadır. Ancak bazen ilk tanı veya basit tedavilerde bir iç hastalıkları uzmanı veya aile hekimi uzmanı yer alabilir. Ama takip ve ileri tedavileri mutlaka bir gastroenterolog denetiminde yapılmalıdır. Ne yazık ki ülkemizdeki gastroenterolog sayısı her ilde bir gastroenterolog bulunmasına rağmen nüfusa göre sayıca yetersizdir. Bu yetersizlik karmaşık ve sorunlu inflamatuvar barsak hastalıkları olan hastaların sağaltımı ve yönetimindeki yetersiz gastroenterologların varlığı da göz önünde bulundurulunca daha da belirgin olmaktadır.
Bu durumda size yardımcı olabilecek uygun doktoru -gastroenteroloğu- nasıl bulabileceğinizi göstermeyi amaçladım. Tıbbın iç hastalıkları bölümünün, sindirim sistemi, karaciğer, safra yolları ve pankreas hastalıkları ile bunların endoskopik tetkik ve tedavileriyle uğraşan kısmı “gastroenteroloji” dir. Bu işi kendisine meslek edinmiş, yani gastroenteroloji, ihtisasını yapmış olan hekimlere de “gastroenterolog” denir. Gastroenterolog olan hekimin dört (beş) senelik iç hastalıkları ihtisasından sonra, üç senelik gastroenteroloji ihtisası yapması gerekir.
Sizin doktorunuz size ihtiyacınız olan sağlık hizmetini vermek için gerekenlere sahip mi? Burada bir doktorda dikkat – ve hatta ısrar – etmeniz gereken yedi özellik ve doktorunuzun çalışması ile ilişki kurabilmek için bazı ipuçları bulacaksınız.
1. Crohn hastalığı tedavisi deneyimi. Bazı insanlar için Crohn küçük tedavi gerektiren, hafif seyreden bir hastalıktır. Diğerleri için ise, hastalık daha şiddetlidir ve özel ilaçlar ile karmaşık tıbbi tedavileri gerektirir. Eğer hastalığınız, ikinci kategori içine düşerse, arayacağınız gastroenteroloğun en önemli niteliği inflamatuvar barsak hastalığı konusunda uzmanlaşmış bir gastroenterolog olmasıdır. Çoğu üniversite tıp merkezleri ve eğitim hastanelerinde deneyimli bir gastroenterolog bulabilirsiniz veya Türk Gastroenteroloji Derneği’nden (www.tgd.org.tr) veya İnflamatuvar Barsak Hastalıkları Derneği’nden (www.ibhd.org.tr) bilgi edinebilirsiniz.
2. Diğer doktorlar ile tıbbi tedaviyi eşgüdümlü yapma istekliliği. Sizin Crohn hastalığınızı tedavi eden gastroenterolog olabilecek herhangi bir diğer tıbbi sorunlar için tedaviyi düzenlemek için birincil bakım doktoru ile çalışmak konusunda istekli olmalıdır. Eğer Crohn hastalığı tedavisinde deneyimi olan bir gastroenterolog
erişiminiz yoksa doktorunuz tedaviye yönlendirmek için bir gastroenterologa danışması gerekebilir.
3. Agresif hastalığı tedavi etmek için istekliliği – ve yeteneği -. Kontrolsüz inflamasyon bağırsak nedbesine ve diğer yatış gerektiren komplikasyonlara, cerrahiye, ve, iş, aile ve zevk
alınan faaliyetlerden uzak kalınmasına yol açabilir. Böyle bir hasara neden olmadan önce agresif tedavi inflamasyonu durdurabilir. Agresif tedavi inflamasyonu frenlemek veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçları biyolojik ajanlar, veya bir kombinasyon rejimi kullanmak anlamına gelebilir.
4. İyi iletişim. Senin hastalığın açıklayan veya tedaviler hakkında soruları yanıtlayan olsun, doktorunuzla iyi iletişim kurmak istediğinizi iletin. Sorularınıza cevap almak için doktorunuzun zamanı çok kısa ise, size yeterince zaman ayıramıyorsa doktorunuzun bunları ele alabilir, bir hemşire veya diğer personele sahip olduğundan emin olun.
5. Tedavi seçeneklerini tartışmak için istekliliği. Crohn gibi bir yaşam boyu hastalık ile uğraşırken, sizinle tedavi seçeneklerini tartışmak ve sizi bakım ortağı olarak tedavi etmek için istekli bir doktor olmasını isteyebilirsiniz. Ancak, kararları bir doktorun olmasını tercih ederseniz, doktorunuzun bunu anlaması ve tedavide yol gösterici güçlü bir rol almaya istekli olması önemlidir.
6. Sempatiklik. Eğer doktorunuzun becerisine ve yargısına güveniniz çok önemli olsa da doktorunuzdan hoşlanmanız da önemli olabilir. Araştırmalar, doktorunuzla kendinizi ne kadar rahat hissediyorsanız, sizin tedavi planınıza uyumunuzun o derece yüksek ve doktorunuzun reçete ettiği ilaçları almanızın daha olası olduğunu göstermektedir.
7. İlaçlar ötesi görünüm. İlaçlar Crohn tedavisinin sadece bir parçasıdır. Doktorunuz ayrıca iyi beslenmenin önemi hakkında sizinle konuşabilir. Bazı besin(lerin) eksikliği varsa vitamin veya ek beslenme ürünü takviyesi önerebilir. Doktorunuz ayrıca düzenli egzersiz ve sigara içmeme gibi iyi bir yaşam tarzı alışkanlıklarının önemini de vurgulayabilir ve gereksinimiz durumunda cerrahi tedavi seçeneklerini tartışabilir.
Düşünmeniz gereken bir doktorun sahip olduğu diğer faktörler şunlardır:
Ofis çalışanları. Onlar aramalarınız cevaplıyor mu veya hemen geri dönüyorlar mı? Onlar nazik davranıyorlar mı?
Sigorta. Doktorunuz sizin sigorta planı kapsamında mı? Uygulanacak tedavi sağlık sigortası kapsamında mı?
Erişilebilirlik. Eğer hastalığınız kötüleşirse, hızlı randevu alabilir misiniz? Doktorunuz şahsen aramaları veya e-postaları yanıtlar mı?
Eğer bu sorulara evet yanıtı verdiyseniz, büyük olasılıkla doğru doktoru buldunuz demektir.
Eğer doktorunuz sorulara istediğiniz yanıtları vermediyse veya yukarıdaki özellikleri taşımıyorsa;
Doktorunuz size istediğiniz niteliklerin hepsine sahip değilse, ilişkiyi geliştirmek için yapabileceğiniz şeyler olabilir. Tıpkı diğer ilişkilerde çalışmak gibi, doktorunuzla iyi bir ilişkisi olanla çalışabilirsiniz.
Hastalığınız ve tedavisi hakkında ne yapabilir öğrenin. Görüşmek üzere bilgi ve sormak istediklerinizi bir soru listesi yapıp randevunuza gelin. Listenin üstüne en acil soruları koyun ve hepsini tartışmak için doktorunuzun zamanı olmayabileceğini de unutmayınız.
Doktorunuza e-posta ile soruları cevaplayıp cevaplayamayacağını veya soruları cevaplamak için ekipten birisinin var olup olmadığını sorun.
Belirtiler ve koca-karı ilaçlarını ve besin takviyeleri de dahil olmak üzere, denediğiniz herhangi bir tedaviyi bir yere kayıt edin. Dürüst olun – nasıl hissettiğinizi doktorunuz bilsin ve ilaç dozunuzu kaçırmışsanız itiraf etmekten korkmayın.
Doktorunuz sizin sigorta planı kapsamında değilse, doktorunuza – ve sigortacınıza – sigorta kapsamına eklenip eklenemeyeceğini sorun, danışın.
Eğer doktorunuzun, sizin için doğru olan veya ihtiyacınız olan deneyime sahip olmadığını düşünüyorsanız başka birini arayın. Türk Gastroenteroloji Derneği’nden (www.tgd.org.tr) veya İnflamatuvar Barsak Hastalıkları Derneği’nden (www.ibhd.org.tr) bilgi edinebilirsiniz veya kontrol edebilirsiniz. Sizin sigorta kuruluşu ile kontrol edebilirsiniz. Birincil bakım doktoru veya öneriler için arkadaşlarınıza sorabilirsiniz. Kimlik bilgilerini (çalıştığı kurumdaki veri ve bilgiler daha uygun olabilir) kontrol edebilirsiniz.
Bölgenizde birden fazla gastroenterolog varsa, sizin düşündüğünüz doktorların ofislerini veya sekreterlerini aramak ve size seçenekleri daraltmak konusunda yardımcı olacak sorular sormalısınız. Bunlar arasında aşağıdakiler sayılabilir:
Orada bir diyetisyen veya ruh sağlığı uzmanı gibi diğer profesyoneller var mı?
Oradaki doktor yalnız mı çalışıyor veya bir ekibin üyesi olarak mı çalışıyor?
Eğer orada tek uzman o ise, o olmadığında onun hastalarına kim bakıyor? Onun hastalarına bakan başka bir uzman var mı?
O hastanede doktora ayrıcalıklara (özellikli hastalara) kabul var mı?
Kaç Crohn hastasını tedavi ediyor?
Eğer hala birden fazla seçenek varsa, her konuşma için randevu planlayın. Bu işlem biraz zaman ve çaba alabilir, ancak Crohn hastalığının ciddi bir hastalık olduğunu unutmayınız. İhtiyacınız olan sağlık bakımını ve tedaviyi sağlayabilir bir doktor bulmak için bu çabaya değer. Crohn karmaşık bir hastalıktır ve tedavileri sürekli gelişiyor. Yani deneyimli bir gastroenterolog tarafından görülmek için en iyisidir. İnflamatuvar barsak hastalığı olan bir hastanın bakımı artık yüksek derecede uzmanlık gerektirmektedir. “Bu gerçekten hastalığı bilen bir uzmana gitmek için önemlidir.” Tedaviniz gastroenteroloji doktoru ile bitmiyor. Bu patologları, cerrahları, radyologları, psikiyatriristleri ve tıbbi beslenmecileri de katabileceğiniz, uzmanlardan oluşan bir ekibi içermelidir. Crohn tedavisi bir kerelik bir anlaşma değildir. Bu uzun vadeli bir stratejidir. Kendinizi iyi hissediyorsanız bile, doktorunuzun tavsiyesi olmadan ilaç alımı kesilmemelidir.
KAYNAKÇA http://www.webmd.com/ibd-crohns-disease/cd-biologics-10/cd-
http://www.barsakforum.com/crohn-hastaliginizi-tedavi-edecek-dogru-doktoru-bulmak-vt3692.html
[…] CROHN HASTALIĞINIZI TEDAVİ EDECEK DOĞRU DOKTORU BULMAK […]