Gıda alerjileri ve intoleransları ile güvenli yaşamak
Gıda alerjileri ve gıda intoleransları kişiyi huzursuz edebilir, hayatını zorlaştırabilir ve en kötüsü de ölüme neden olabilir.
Ancak, gıda alerjinizin veya intoleransınızın olması, hayatınızın mahvolması gerektiği anlamına gelmez. Gıda alerjileri ve intoleransları kontrol altına alınabilir.
Bu metinde, yiyecekleri satın almanız, dışarıda yemek yemeniz ve daha fazla yardım alabileceğiniz yerler de dahil olmak üzere, gıda alerjileri ve intoleranslarının kontrol edilmesi konusunda bilgiler verilecektir.
Gıda alerjisi ile gıda intoleransı arasındaki fark
Hem gıda alerjisi ve hem gıda intoleransı, bir tür ‘gıda hassasiyeti’dir ve her ikisi de
kendinizi çok hasta hissetmenize neden olabilir. Gıda alerjinizin olması, bağışıklık
sisteminizin belirli bir gıdaya karşı reaksiyon gösterdiği anlamına gelir. Gıda alerjisi,
kaşıntı, döküntü ve şişme gibi ani belirtilerin ortaya çıkmasına yol açar. Bazen, bu
reaksiyon o kadar ciddi düzeyde olur ki, sonuçta anafilaksi olarak bilinen hayati
tehlikesi olan bir reaksiyon ortaya çıkabilir.
Gıda intoleransı, belirli bir gıdaya karşı gösterilen tahammülsüzlük reaksiyondur. Belirtiler kişiyi huzursuz edebilir ve hatta bazı durumlarda bağışıklık sistemini zayıflatarak başka hastalıklara yol açabilir (ör:süt intoleransı sinüsite yol açması gibi)ancak belirtilerin genellikle hayati tehlikesi yoktur.
Gıda Alerjisi = bağışıklık sisteminin bir gıdaya karşı gösterdiği reaksiyon
Gıda İntoleransı = vücudun bir gıdayı sindirme yetisinin olmaması, tahammülsüzlük
Gıda alerjileri
Gıda alerjinizin olması, bağışıklık sisteminizin, çoğu insan için zararsız olan bir
gıdaya karşı normal olmayan bir reaksiyon gösterdiği anlamına gelir. Bunun nedeni,
vücudunuzun bir gıdanın içeriğinde bulunan proteine (alerjen) karşı antikorlar
üretmesi, bununla bağlantılı olarak da bu gıdayı aldığınızda histamin ve diğer
savunucu kimyasalların sisteminize yayılarak enflamasyona neden olmasıdır. Bu
kimyasallar, solunum sisteminizi, mide ve bağırsaklarınızı, cildinizi veya kalp-damar
sisteminizi etkileyebilecek reaksiyonları tetikler.
Gıda alerjisinin belirtileri nelerdir?
• Düşük tansiyon, baş dönmesi, baygınlık veya bayılma
• Dudakların ve boğazın şişmesi, bulantı ve şişkinlik hissi, ishal ve kusma
• Boğazda ve dilde kuruma ve kaşıntı, öksürme, hırıltı ve nefes darlığı ve burunda akıntı veya tıkanma
• Deride kaşınma veya döküntü, kurdeşen ve aşırı duyarlılık, gözlerde kızarıklık ve kaşıntı
Bir kişide ciddi derecede gıda alerjisi olması, anafilaksi olarak adlandırılan ve hayati
tehlikesi olan bir reaksiyonun oluşmasına neden olabilir. Anafilaksi, genellikle gıda
alındıktan sonra birkaç dakika içinde, tüm vücudu etkiler. Anafilaktik şoklarda,
genellikle kurdeşenin hızla yayılması, yüzde, dilde ve boğazda şişme, nefes almada
zorluk, hırıltı, kusma ve bilinç kaybı gibi belirtiler görülür.
Adrenalin enjeksiyonu ile acil müdahalede bulunmak hayat kurtarabilir.
En sık görülen gıda alerjenleri nelerdir?
En sık görülen sekiz gıda alerjeni aşağıda belirtilmektedir:
• Kabuklu deniz
ürünleri
• Yumurtalar
• Balık
• Süt
• Yer fıstığı
• Soya fasulyesi
• Ağaç yemişleri
• Susam tohumu
Bu alerjenlerin yanı sıra, glütenin (buğday, çavdar, arpa, yulaf ve ürünlerinde
bulunur) ve sülfitlerin (gıdalara katkı maddesi olarak eklenir), gıdaların üzerindeki
etiketlerde belirtilmesi yasal gerekliliktir.
Gıda intoleransının belirtileri nelerdir?
• Mide ve bağırsakların bozulması
• Şişme
• Baş ağrısı ve migren
• Hırıltı ve burunda akıntı
• Kurdeşen
• Genel olarak keyifsiz hissetme
En sık görülen gıda intoleransları nelerdir?
İnsanların tolere edemeyeceği çok çeşitli gıda türleri vardır. Ancak, en yaygın olanlar
süt ve laktoz (sütteki şeker), glüten, buğday, yiyeceklerde kullanılan koruyucu
maddeler ve kafein gibi yiyeceklerde doğal olarak bulunan maddeleri kapsamaktadır.
Laktoz intoleransı, laktozun mideden kan dolaşımına uygun bir şekilde emilmesini
sağlamak amacıyla kullanılan laktaz enziminin eksikliğinden kaynaklanır.
Süt intoleransı, iki yaşından küçük olan çocuklarda yaygın olarak görülür. Tedavi
edilmezse, yetersiz beslenmeye neden olabilir.
Gıda katkı maddesi intoleransı, sadece az sayıda çocuğu ve yetişkini etkiler. Gıda
intoleransı ile en çok bağlantısı olduğu görülen katkı maddeleri, tartrazin, sülfitler ve
benzoatlar (koruyucu madde türleri) gibi yapay renklendiricilerdir.
Sülfitler, Gıda Kanununa göre paketlenmiş olan tüm ürünlerin üzerinde belirtilmesi
gerekir. Sülfitler, koruyucu maddelerdir ve genellikle şarapta ve kuru meyvelerde
bulunur. Sülfitlerin katkı madde numaraları 220-228’dir ve gıda içerik listesinde
gösterilir. Sülfit reaksiyonları, hassasiyeti olan kişilerde astım, döküntü, irritabl bağırsak sendromu ve baş ağrısına neden olur.
